آیات قرآن
سوره نحل آیه ﴿۹۰﴾
إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿۹۰﴾
خداوند فرمان به عدل و احسان و بخشش به نزديكان ميدهد، و از فحشاء و منكر و ظلم و ستم نهي ميكند، خداوند به شما اندرز ميدهد شايد متذكر شويد.
سوره انسان آیه ﴿۸﴾
وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا ﴿۸﴾
و غذاي (خود) را با اينكه به آن علاقه (و نياز) دارند به مسكين و يتيم و اسير ميدهند. (۸)
إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا ﴿۹﴾
(و ميگويند) ما شما را براي خدا اطعام ميكنيم و، هيچ پاداش و تشكري از شما نميخواهيم.
سوره بقره آیات ﴿۱۹۵﴾ و ﴿۲۶۵﴾ و ﴿۳﴾ و ﴿۲۱۵﴾
وَأَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ﴿۱۹۵﴾
و در راه خدا، انفاق كنيد! و (با ترك انفاق)، خود را به دست خود، به هلاكت نيفكنيد! و نيكي كنيد! كه خداوند، نيكوكاران را دوست ميدارد.
وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِنْ لَمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۲۶۵﴾
و (كار) كساني كه اموال خود را براي خشنودي خدا، و تثبيت (ملكات انساني در) روح خود، انفاق ميكنند، همچون باغي است كه در نقطه بلندي باشد، و بارانهاي درشت به آن برسد، (و از هواي آزاد و نور آفتاب، به حد كافي بهره گيرد،) و ميوه خود را دو چندان دهد (كه هميشه شاداب و با طراوت است). و خداوند به آنچه انجام ميدهيد.
الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ ﴿۳﴾
(پرهيزكاران) آنها هستند كه به غيب (آنچه از حس پوشيده و پنهان است) ايمان ميآورند، و نماز را بر پا ميدارند و از تمام نعمتها و مواهبي كه به آنها روزي دادهايم انفاق ميكنند.
يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ ﴿۲۱۵﴾
از تو سؤ ال ميكنند چه چيز انفاق كنند؟ بگو: «هر خير و نيكي (و سرمايه سودمند مادي و معنوي) كه انفاق ميكنيد، بايد براي پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و مستمندان و درماندگان در راه باشد.» و هر كار خيري كه انجام دهيد، خداوند از آن آگاه است. (لازم نيست تظاهر كنيد، او ميداند).
سوره نساء آیه ﴿۵﴾
وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَعْرُوفًا ﴿۵﴾
و اموال خود را كه خداوند وسيله قوام زندگي شما قرار داده به دست سفيهان ندهيد و از آن، به آنها روزي دهيد، و لباس بر آنها بپوشانيد و سخن شايسته به آنها بگوئيد.
سوره توبه آیه ﴿۹۹﴾
وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنْفِقُ قُرُبَاتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَصَلَوَاتِ الرَّسُولِ أَلَا إِنَّهَا قُرْبَةٌ لَهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۹۹﴾
گروه (ديگري) از عربهاي باديه نشين ايمان بخدا و روز رستاخيز دارند، و آنچه را انفاق ميكنند مايه تقرب نزد خدا، و دعاهاي پيامبر ميدانند، آگاه باشيد اينها مايه تقرب آنها است، خداوند به زودي آنانرا در رحمت خود وارد خواهد ساخت، چرا كه خداوند آمرزنده و مهربان است.
روایات
پیامبر اکرم (ص)
- « المُؤْمنُون اِخوةٌ یقضیِ بعضهم حوائجَ بعضٍ، فیقضی اللّه لهم حاجتهم…».
مؤمنان برادران یکدیگرند که بعضی از آنان نیازهای بعضی دیگر را رفع می کند و خداوند هم نیازهای او را برآورده می کند. از بهترین اعمال این است که انسان مؤمنی را شاد، یا گرسنگی را از او دفع کند و از غصه برهاند یا قرض او را ادا کند یا به او لباس بدهد.«بحارالأنوار، ج۷۴، ص ۳۱۶، کتاب العشرة، باب قضاء حوائج المؤمنون، ح۷۳.»
مردم به منزله عیال خداوند می باشند، دوست داشتنی ترینِ خلق پیش خدا کسی است که به مردم نفع برساند یا خانواده ای را خوشحال کند یا با برادر مسلمانش به خاطر برآوردن حاجتش راه برود، این عمل از اعتکاف دو ماه در مسجدالحرام بهتر است.« بحارالأنوار، ج۷۴، ص ۳۱۶، کتاب العشرة، باب قضاء حوائج المؤمنون، ح۷۳.»
- وَاللَّهُ يُحِبُّ إغاثَةَ اللَّهفانِ
خداوند كمك به اندوهگين و ياري خواه را دوست دارد. «الكافي ، ج ۴ ،ص ۲۷ »
- مَنْ قَضَى لِأَخِیهِ الْمُؤْمِنِ حَاجَةً كَانَ كَمَنْ عَبَدَ اللَّهَ دَهْراً ؛
كسى به دیگرى خدمت كند ، مثل كسى است كه عمرى خدا را بندگى نماید. « بحار / ج ۷۱ / ص ۳۰۲ »
- إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً فِی الْأَرْضِ یَسْعَوْنَ فِی حَوَائِجِ النَّاسِ هُمُ الْآمِنُونَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ ؛
اگر كسى به مسلمانان خدمت كند در روز قیامت در امان است. « کافی / ج ۲ /ص ۱۹۷ »
- مَنْ مَشَى فِی حَاجَةٍ لِأَخِیهِ الْمُسْلِمِ حَتَّى یُتِمَّهَا أَثْبَتَ اللَّهُ قَدَمَیْهِ یَوْمَ تَزِلُّ الْأَقْدَامُ ؛کسی که برای رفع حاجت برادرش قدم بر دارد ،خداوند قدم های او را در روزی که تزلزل دارد ، ثابت و محکم می کند. « کتاب المؤمن / ص ۵۴ »
امام علی (ع)
- امیرالمؤمنین علی علیه السلام در این باره به کُمیل می فرماید:
«ای کمیل به خانواده ات دستور ده در تحصیل مکارم اخلاق بکوشند و حتی در تاریکیهای شب به برآوردن حاجات مردم و رفع گرفتاری های آنها بپردازند، سوگند به خدائی که جانم در دست اوست، هیچ کس بر دل انسان مؤمنی سرور و شادمانی وارد نمی کند مگر آنکه خدا از این عمل خیر یعنی سرور و شادمانی، مایه لطفی می آفریند که در موقع نزول بلا و به هنگام گرفتاری سریعتر از سیلاب در سراشیبی، به یاری او می رسد و او را نجات می دهد. « بحارالأنوار، ج۷۴، ص ۳۱۴، کتاب العشرة، باب قضاء حوائج المؤمنون، ح۷۳.»
- افعَلُوا الخَیرَ و لا تَحقِرُوا مِنهُ شیئاً ،فإِنَّ صَغیرهُ کَبیرٌ وَ قلیلَهُ کَثیرٌ،ولا یقولَنَّ أَحَدُکُم :إنَّ أَحداً أَولَی بفعلِ الخَیرِ مِنِّی ، فیکُونَ واللهِ کذلِکَ .إِنَّ لِلخیرِ والشَّرِّ أهلاً ،فمَهمَا ترَکتُمُوهُ مِنهُما کَفاکُمُوهُ أهلُهُ .
« کار نیک به جا آورید، و آن را هر مقدار که باشد کوچک نشمارید ، زیرا کوچک آن بزرگ،واندک آن فراوان است،وکسی ازشما نگوید که :دیگری در انجام کار نیک از من سزاوارتر است .گرچه سوگند به خدا که چنین است ،خوب و بد را طرفدارانی است که هر گاه هر کدام از آن دو را واگذارید، انجامشان خواهند داد .»
- طوبي لِمَن أحسَنَ إلَي الِعبادِ و تَزَوَّدَ لِلمَعادِ.
خوشا به حال آن كه به بندگان خدا نيكي كند و براي آخرت خود زاد و توشه برگيرد. « غررالحكم و دررالكلم ، ح ۵۹۵۵ »
امام صادق (ع)
- اَيُّما مُؤمِنٍ نَفَّسَ عَن مُؤمِنٍ كُربَةً ، نَفَّسَ اللَّهُ عَنهُ سَبعينَ كُربَةً مِن كُرَبِ الدُّنيا و كُرَبِ يَومِ القيامَةِ
هر مؤمني كه گرفتاري مؤمني را بر طرف كند ، خداوند هفتاد گرفتاري دنيا و آخرت را از وي دور ميسازد.«مستدرك الوسائل ، ج ۱۲ ، ص ۴۱۳ »
- اللَّهُ في عَونِ المُؤمِنِ ، مادامَ المُؤمِنُ في عَونِ أخيهِ.
خداوند در پي ياري مؤمن است ، تا وقتي كه مؤمن در پي ياري برادر خويش است. « بحار الأنوار ، ج ۷۴ ، ص ۳۲۲ .»
- تَواصَلوا و تَبارُّوا و تَراحَموا و كُونُوا إخوَةً بَرَرَةً كَما أمَرَ كُمُ اللَّهُ.
با يكديگر پيوند داشته باشيد و به هم نيكي كنيد ، و با يكديگر مهربان باشيد و همچنان كه خداوند به شما دستور داده است ، برادراني نيكوكار باشيد. « الكافي ، ج ۲ ، ص ۱۷۵ .»
امام کاظم (ع)
إنَّ لِلّهِ عِباداً فِي الأرضِ يَسعَونَ في حَوائجِ النّاسِ هُمُ الآمِنونَ يَومَ القِيامَةِ.
خداوند در زمين بندگاني دارد كه براي برآوردن نيازهاي مردم ميكوشند ؛ اينان ايمني يافتگان روز قيامتاند. « الكافي ، ج ۲ ،ص ۱۹۷»
