سوره فاطر آیه ﴿۳۲﴾
ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ و َمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ ﴿۳۲﴾
سپس اين كتاب آسماني را به گروهي از بندگان برگزيده خود به ميراث داديم، (اما) از ميان آنها عده اي بر خود ستم كردند، و عده اي ميانه رو بودند، و عده اي به اذن خدا در نيكيها از همه (پيشي) گرفتند و اين فضيلت بزرگي است.
سوره فجر آیات ﴿۲۷﴾و ﴿۲۸﴾و﴿۲۹﴾ و﴿۳۰﴾
يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ﴿۲۷﴾ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً ﴿۲۸﴾فَادْخُلِي فِي عِبَادِي ﴿۲۹﴾ وَادْخُلِي جَنَّتِي ﴿۳۰﴾
اى نفس مطمئنه ﴿۲۷﴾ خشنود و خداپسند به سوى پروردگارت بازگرد ﴿۲۸﴾و در ميان بندگان من درآى ﴿۲۹﴾ و در بهشت من داخل شو ﴿۳۰﴾
سوره هود آیات ﴿۵۴﴾ و ﴿۵۵﴾
إِنْ نَقُولُ إِلَّا اعْتَرَاكَ بَعْضُ آلِهَتِنَا بِسُوءٍ قَالَ إِنِّي أُشْهِدُ اللَّهَ وَاشْهَدُوا أَنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ ﴿۵۴﴾
{چيزى} جز اين نمى گوييم كه بعضى از خدايان ما به تو آسيبى رسانده اند گفت من خدا را گواه مى گيرم و شاهد باشيد كه من از آنچه جز او شريك وى مى گيريد بيزارم .
مِنْ دُونِهِ فَكِيدُونِي جَمِيعًا ثُمَّ لَا تُنْظِرُونِ ﴿۵۵﴾
پس همه شما در كار من نيرنگ كنيد و مرا مهلت مدهيد .
پیامبر اکرم (ص)
کل مولود یولد علی الفطرة فابواه یهودانه او ینصرانه او یمجسانه؛
هر مولودی که متولد می شود، بر فطرت الهی، بر فطرت اسلامی به دنیا می آید، پدران و مادران هستند که اینها را تغییر می دهند، اگر یهودی هستند یهودیش می کنند، نصرانی هستند نصرانیش می کنند، مجوسی هستند مجوس اش می کنند، هر که هر گروهی هست آن گروهی اش می کند.« بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج۳، ص: ۲۸۱»
حضرت امام علی (ع)
در كتاب ارزشمند نهج البلاغه ۱۰ بار واژه «فطر» با اشكال و معانى مختلف آمده است كه تنها ۴ مورد آن به معناى «فطرت» به كار رفته است:
- و اما هرگز از من بيزارى نجوييد؛ زيرا من بر فطرت توحيد تولد يافته ام و در ايمان و هجرت از همه پيش قدم تر بوده ام. (نهج البلاغه، ۱۳۷۹، خ ۵۷)؛
ابن ميثم بحرانى در شرح خود بر نهج البلاغه، درباره كلام حضرت مى گويد: منظور از فطرت همان فطرت خدادادى است كه همه مردم بر آن سرشته شده اند و با همان فطرت خداوند انسان ها را به عالم جسمانى فرستاد و از آنها پيمان بندگى گرفت (محمدى مقدم و نوايى يحيى زاده، ۱۳۸۵، ج ۲، ص ۳۲۳ـ۳۲۴).
- بار خدايا! اى گستراننده هر گسترده و اى نگهدارنده آسمان ها و اى آفريننده دل ها بر فطرت هاى خويش: دل هاى رستگار و دل هاى شقاوت زده. (نهج البلاغه، ۱۳۷۹، خ ۷۲)؛
- خداوند رسولان خود را پى در پى اعزام كرد تا وفادارى به پيمان فطرت را از آنان باز جويند و نعمت هاى فراموش شده را به ياد آورند. (نهج البلاغه، خ اول)؛
- همانا بهترين چيزى كه انسان ها مى توانند با آن به خداى سبحان نزديك شوند، ايمان به خدا و پيامبر و جهاد در راه خداست كه جهاد، قله بلند اسلام و يكتا دانستن خدا بر اساس فطرت است. (نهج البلاغه، خ ۱۱۰)؛
- لِیَستَأدُوهُم مِیثاقَ فِطرَتِهِ وَ یُذَکِروهُم مَنسِىَ نِعمَتِهِ … وَ یُثیروا لَهُم دَفائِنَ العُقول؛ انسانها را به فطرت انسانى و سرشت انسانیت که همراه با شرف و کرامت است برگردانَد؛ نعمتهاى فراموش‌شده‌ى الهى را به یاد آنها بیاورَد و خِرَدهاى دفن‌شده را مبعوث کند.«خطبه اوّل نهج البلاغه»
امام حسين عليه السلام:
«نحن و شيعتنا على الفطرة التى بعث اللّه عليها محمدا صلى الله عليه و آله» (كشى، ۱۳۴۸، ص ۱۱۴)؛
ما و شيعيانمان بر فطرتى هستيم كه خداوند محمد صلى الله عليه و آله را بر آن مبعوث كرده است.
حضرت امام صادق (ع)
فطرهم علي التوحيد.
يعني خدا آنان را با معرفت به يگانگي خويش آفريد. « بحارالانوار جلد ۳.روایت ۳»
حضرت امام باقر (ع)
- «كانوا قبل نوح امة واحدة على فطره اللّه لا مهتدين و لا ضلالة فبعث اللّه النبيين» (مجلسى، ۱۴۰۴ق، ج ۱۱، ص ۱۰)؛
مردم پيش از نوح به عنوان يك امت بر اساس فطرت الهى زندگى مى كردند، بدون اينكه هدايت يافته يا گمراه باشند. پس از آن خداوند پيامبرانش را برانگيخت.
- فطرهم علی التوحید عند المیثاق علی معرفته أنه ربهم.
(خداوند) آنها را (در عالم ذر و روز) پیمان بر توحید و شناخت خودش که پروردگار آنهاست، آفرید. بحار الأنوار: ج ۳ ص ۲۷۸ ج ۱۰، عن التوحید.
امام رضا عليه السلام:
- «بِالعُقُولِ تُعتَقَدُ مَعرِفَتُهُ وَ بِالفِطرَهِ تَثبُتُ حُجَّتُه» (مفيد، ۱۴۱۳ق، ج ۱، ص ۲۲۳)؛
به عقل ها معرفتش در دل جاى مى گيرد و با فطرت، برهان وجود او ثابت مى شود.
