مستندات در باب نتیجه رفتار نیک و بد با پدر و مادر
سوره مریم آیات ﴿۱۲﴾ الی ﴿۱۴﴾ و ﴿۳۱﴾ الی ﴿۳۳﴾
يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا ﴿۱۲﴾
اي يحيي! كتاب (خدا) را با قوت بگير، و ما فرمان نبوت (و عقل كافي) در كودكي به او داديم.
وَحَنَانًا مِنْ لَدُنَّا وَزَكَاةً وَكَانَ تَقِيًّا ﴿۱۳﴾
و به او رحمت و محبت از ناحيه خود بخشيديم، و پاكي (روح و عمل) و او پرهيزگار بود.
وَبَرًّا بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُنْ جَبَّارًا عَصِيًّا ﴿۱۴﴾
او نسبت به پدر و مادرش نيكوكار بود و جبار (و متكبر) و عصيانگر نبود.
وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا ﴿۳۱﴾
و مرا وجودي پر بركت قرار داده در هر كجا باشم، و مرا توصيه به نماز و زكات مادام كه زنده ام كرده است.
وَبَرًّا بِوَالِدَتِي وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّارًا شَقِيًّا ﴿۳۲﴾
و مرا نسبت به مادرم نيكوكار قرار داده، و جبار و شقي قرار نداده است.
وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا ﴿۳۳﴾
و سلام (خدا) بر من آن روز كه متولد شدم و آنروز كه ميميرم و آنروز كه زنده برانگيخته ميشوم.
سوره بقره آیه ﴿۸۳﴾ و ﴿۲۱۵﴾
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ ﴿۸۳﴾
و (به ياد آوريد) زماني را كه از بني اسرائيل پيمان گرفتيم كه جز خداوند يگانه را پرستش نكنيد، و نسبت به پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و بينوايان نيكي كنيد، و به مردم نيك بگوئيد، نماز را بر پا داريد و زكات بدهيد سپس (با اينكه پيمان بسته بوديد) همه شما جز عده كمي سرپيچي كرديد (و از وفاي به پيمان خود) رويگردان شديد.
يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ ﴿۲۱۵﴾
از تو سؤ ال ميكنند چه چيز انفاق كنند؟ بگو: «هر خير و نيكي (و سرمايه سودمند مادي و معنوي) كه انفاق ميكنيد، بايد براي پدر و مادر و نزديكان و يتيمان و مستمندان و درماندگان در راه باشد.» و هر كار خيري كه انجام دهيد، خداوند از آن آگاه است. (لازم نيست تظاهر كنيد، او ميداند .
سوره نساء آیه ﴿۳۶﴾
وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا ﴿۳۶﴾
و خدا را بپرستيد! و هيچ چيز را شريك او قرار ندهيد! و به پدر و مادر، نيكي كنيد؛ و همچنين به خويشاوندان و يتيمان و مسكينان، و همسايه نزديك، و همسايه دور، و دوست و همنشين و واماندگان در سفر و بردگاني كه مالك آنها هستيد، زيرا خداوند، كسي را كه متكبر و فخرفروش است، (و از اداي حقوق ديگران سرباز ميزند،) دوست نميدارد.
سوره انعام آیه ﴿۱۵۱﴾
قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ مِنْ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِيَّاهُمْ وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿۱۵۱﴾
بگو بيائيد آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده است برايتان بخوانم: اينكه چيزي را شريك خدا قرار ندهيد، و به پدر و مادر نيكي كنيد، و فرزندانتان را از (ترس) فقر نكشيد، ما شما و آنها را روزي ميدهيم، و نزديك كارهاي زشت و قبيح نرويد چه آشكار باشد چه پنهان، و نفسي را كه خداوند محترم شمرده به قتل نرسانيد، مگر به حق (و از روي استحقاق) اين چيزي است كه خداوند شما را به آن سفارش كرده، تا درك كنيد.
سوره اسراء آیه ﴿۲۳﴾ و ﴿۲۴﴾
وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا ﴿۲۳﴾
پروردگارت فرمان داده جز او را نپرستيد و به پدر و مادر نيكي كنيد، هر گاه يكي از آنها – يا هر دو آنها – نزد تو، به سن پيري برسند كمترين اهانتي به آنها روا مدار، و بر آنها فرياد مزن، و گفتار لطيف و سنجيده بزرگوارانه به آنها بگو.
وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا ﴿۲۴﴾
بالهاي تواضع خويش را در برابرشان از محبت و لطف فرود آر، و بگو پروردگارا همانگونه كه آنها مرا در كوچكي تربيت كردند مشمول رحمتشان قرارده.
رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا فِي نُفُوسِكُمْ إِنْ تَكُونُوا صَالِحِينَ فَإِنَّهُ كَانَ لِلْأَوَّابِينَ غَفُورًا ﴿۲۵﴾
پروردگار شما از درون دلهاي شما آگاه است (اگر لغزشي در اين زمينه داشتيد و جبران كرديد شما را عفو ميكند چرا كه) هر گاه صالح باشيد او توبه كنندگان را ميبخشد.
سوره لقمان آیات ﴿۱۳﴾ و ﴿۱۴﴾ و ﴿۱۵﴾
وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ ﴿۱۳﴾
به خاطر بياور هنگامي را كه لقمان به فرزندش گفت – در حالي كه او را موعظه ميكرد – پسرم! چيزي را شريك خدا قرار مده كه شرك ظلم عظيمي است.
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ ﴿۱۴﴾
و ما به انسان درباره پدر و مادرش سفارش كرديم، مادرش او را با زحمت روي زحمت حمل كرد، (و به هنگام بارداري هر روز رنج و ناراحتي تازه اي را متحمل ميشد) و دوران شيرخوارگي او در دو سال پايان مييابد (آري به او توصيه كردم) كه شكر براي من و براي پدر و مادرت بجا آور كه بازگشت همه شما به سوي من است.
وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَى أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۱۵﴾
و هرگاه آنها تلاش كنند كه موجودي را شريك من قرار دهي كه از آن آگاهي نداري (بلكه ميداني باطل است) از آنها اطاعت مكن، ولي با آنها در دنيا به طرز شايسته اي رفتار كن، و پيروي از راه كساني بنما كه به سوي من آمده اند، سپس بازگشت همه شما به سوي من است و من شما را از آنچه عمل ميكرديد آگاه ميكنم.
سوره عنکبوت آیه ﴿۸﴾
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۸﴾
ما به انسان توصيه كرديم كه به پدر و مادرش نيكي كند، و اگر آنها تلاش كنند كه براي من شريكي قائل شوي كه به آن علم نداري، از آنها اطاعت مكن، بازگشت همه شما به سوي من است، و شما را از آنچه انجام ميداديد با خبر خواهم ساخت.
سوره احقاف آیات ﴿۱۵﴾ و ﴿۱۷﴾
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ ﴿۱۵﴾
ما به انسان توصيه كرديم كه به پدر و مادرش نيكي كند، مادرش او را با ناراحتي حمل ميكند، و با ناراحتي بر زمين ميگذارد، و دوران حمل و از شير باز گرفتنش سي ماه است، تا زماني كه به كمال قدرت و رشد برسد، و به چهل سالگي وارد گردد، ميگويد: پروردگارا! مرا توفيق ده تا شكر نعمتي را كه به من و پدر و مادرم دادي بجا آورم، و عمل صالحي انجام دهم كه از آن خشنود باشي، و فرزندان مرا صالح كن، من به سوي تو باز ميگردم و توبه ميكنم، و من از مسلمينم. (۱۵)
أُولَئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ ﴿۱۶﴾
آنها كساني هستند كه ما بهترين اعمالشان را قبول ميكنيم، و از گناهانشان ميگذريم، و در ميان بهشتيان جاي دارند، اين وعده صدقي است كه وعده داده ميشدند.
وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۷﴾
كسي كه به پدر و مادرش ميگويد: اف بر شما! آيا به من وعده ميدهيد كه من روز قيامت مبعوث ميشوم ؟ در حالي كه قبل از من اقوام زيادي بودند (و هرگز مبعوث نشدند) و آنها پيوسته فرياد ميكشند و خدا را به ياري ميطلبند كه واي بر تو! ايمان بياور كه وعده خدا حق است، اما او پيوسته ميگويد: اينها چيزي جز افسانه هاي پيشينيان نيست!
أُولَئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ ﴿۱۸﴾
آنها كساني هستند كه فرمان عذاب همراه اقوام (كافري) كه قبل از آنها از جن و انس بودند درباره آنان مسجل شده، چرا كه همگي زيانكار بودند.
سوره ابراهیم آیه ﴿۴۱﴾
رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ ﴿۴۱﴾
پروردگارا من و پدر و مادرم و همه مؤ منان را روزي كه حساب بر پا ميشود بيامرز.
سوره نوح آیه ﴿۲۸﴾
رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا ﴿۲۸﴾
پروردگارا! مرا بيامرز، و همچنين پدر و مادرم، و تمام كساني را كه با ايمان وارد خانه من شدند، و جميع مردان و زنان باايمان را، و ظالمان را جز هلاكت ميفزا!
سوره مائده آیه ﴿۱۱۰﴾
إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَى وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَى بِإِذْنِي وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۱۱۰﴾
بياد آور هنگامي را كه خداوند به عيسي بن مريم گفت متذكر نعمتي كه بر تو و مادرت دادم باش، زماني كه تو را بوسيله روح القدس تقويت كردم كه در گاهواره و به هنگام بزرگي با مردم سخن ميگفتي، و هنگامي كه كتاب و حكمت و تورات و انجيل بر تو آموختم، و هنگامي كه به فرمان من از گل چيزي بصورت پرنده ميساختي و در آن ميدميدي و به فرمان من پرنده اي ميشد و كور مادرزاد و مبتلا به بيماري پيسي را به فرمان من شفا ميدادي، و مردگان را (نيز) به فرمان من زنده ميكردي، و هنگامي كه بني اسرائيل را از آسيب رسانيدن به تو باز داشتم در آن موقع كه دلايل روشن براي آنها آوردي ولي جمعي از كافران آنها گفتند اينها جز سحر آشكار نيست.
روایات
پيامبر اكرم(ص) فرمودند:
- بترسید از این‌که مورد عاق پدر و مادر قرار گیرید زیرا بوی بهشت از هزار سال راه به مشام می‌رسد ولی به مشام عاق والدین نخواهد رسید.« مکارم شیرازی/ تفسیر نمونه/ ج۱۲ ص ۹۷»
- «مَن سَرَّه اَن يُمدّلَه في عُمره، و يُبسط في رزقه فليَصِل اَبَويه
«كسي كه طولاني شدن عمر و توسعه رزق را دوست دارد به پدر و مادر خود نيكي كند.»
« محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج،۷۴ باب ،۲ ح۹۶ »
- «رأيتُ بالمنَام رَجُلاً من اُمّتي قَداتاهُ مَلَكَ المَوتِ لِقَبض روُحه فَجاءَ بِرُّه بوالديه، فَمَنَعه مِنُه
«در خواب مردي از امتم را ديديم كه فرشته مرگ براي قبض روح او حاضر شده بود، اما او با نيكي به والدين خود آن فرشته را از مأموريتش منع كرد. » « محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج،۷۴ باب ،۲ ح ۸۲ »
- «از نفرين پدر دوري گزينيد، زيرا به هدف اجابت مي رسد و از شمشير، تيزتر و برنده تر است.»
« بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح۹۴ »
- در روايتي از ابن عباس از رسول اكرم(ص) آمده است: «هر فرزند نيكوكاري كه از روي مهرباني به پدر و مادر نگاه كند در مقابل هر نگاه ثواب يك حج كامل مقبول به او داده مي شود. سؤال كردند حتي اگر روزي صد مرتبه به آنها نگاه كند؟ حضرت فرمود: آري خداوند بزرگ تر و پاك تر است.»
« بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۵۸ »
- «کسی که پای مادرش را ببوسد؛مثل این است که آستانه کعبه را بوسیده است». (گنجینه جواهر)
- و نیز فرمود:«هر کس پیشانی مادر خود را ببوسد،از آتش جهنم محفوظ خواهد ماند». (نهج الفصاحة)
- روزی مردی نزد پیامبر(ص) آمد و عرض کرد:من تمام گناهان را انجام داده ام،ایا راه توبه برای من هست؟ فرمود:ایا پدر و مادرت زنده اند؟گفت:تنها پدرم زنده است. فرمود:به پدر خود احترام و نیکی کن؛تا خداوند تو را ببخشد. وقتی که آن مرد رفت،حضرت به اطرافیانش فرمود:«ای کاش مادرش زنده بود».(بحارالانوار، ج ۷۱):
- همانگونه که دعای پیامبران در مورد امت خودشان مستجاب است، دعای پدران نیز در حق فرزندانشان مستجاب است».(نهج الفصاحه)
- امام سجاد(ع) فرمود: «مردي خدمت رسول خدا(ص) رسيد و گفت: اي رسول خدا؛ من هيچ كار زشتي نمانده كه انجام نداده باشم آيا مي توانم توبه كنم؟ رسول خدا فرمود: آيا هيچ يك از پدر و مادرت زنده هستند؟ گفت: بله، پدرم، حضرت فرمود: برو به او نيكي كن تا آمرزيده شوي. وقتي او راه افتاد پيامبر(ص) فرمود: اي كاش مادرش زنده بود «يعني اگر مادرش زنده بود و به او نيكي مي كرد زودتر آمرزيده مي شد». « بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۸۸ »
- رضايت خدا با رضايت والدين است «رِضَي الله مَع رِضَي الوالدَين» « بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۸۲ »
- «از طرف خدا به كسي كه عاق والدين شده گويند: هر كاري مي خواهي انجام بده، ديگر تو را نمي بخشم و به نيكوكار نسبت به پدر و مادر هم گفته مي شود هر چه مي خواهي انجام بده تو را مي بخشم.» « بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۸۲ »
- «اَرَبع مَن كُنّ فيه نَشَر اللّهُ عَليهِ كَنَفه و اَدْخلُه في رَحمَتهِ، حُسنُ خلق يَعيش بهِ النّاس و رفق بالمعروفِ و شفقتُه عَلي الوالِدَين و احسان اِلي المُولك »
«۴ خصوصيت است كه اگر كسي واجد آن باشد لطف و احسان حق تعالي بر او ريزش خواهد كرد و در بهشت رضوان، مأوي خواهد گزيد: اخلاق نيكي كه با آن در ميان مردم زندگي كند، مدارا كردن با گرفتاران، شفقت و مهرباني به والدين، احسان به زيردستان.» «بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۵۱ »
- «مَنْ حجَّ عَن والدَيه اَوقَضي عَنْهُما مَغرماً بَعَثهُ اللّهُ يَومَ القيامةِ مَع الاَبْرار»
«كسي كه براي پدر و مادرش حج انجام دهد و يا بدهكاري آنها را بپردازد، خداوند او را در روز قيامت با نيكان بر مي انگيزد.» « متقي هندي، كنزالعمال، ج،۱۶ ص۴۶۸ »
- برترين انسان هاي نيك در قيامت كساني خواهند بود كه به والدين خويش، پس از مرگ آنها نيكي كرده باشند: «سَيّدُ الابْرارِ يَومَ القيامِة رَجُلُ بَرَّ والِدَيه بَعَد مَوتهما»
« محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ح،۷۴ باب،۲ ح ۱۰۰ »
- نیکی به پدر و مادر، برتر از نماز، روزه، حج، عمره و جهاد است.«معراج السعاده ص ۳۸۴»
امام باقر(ع) می فرمایند :
- در بيان يكي از آثار اخروي نيكي به والدين مي فرمايد: «قالَ اَربع مَن كُنَّ فيهِ من المؤمنين اَسْكَنُه اللّهُ في اعلي عِلّيين في غُرَف فوق غُرَف في مَحلِّ الشَّرف كلَّ الشرَّفِ، مَن آوَي اليَتيمَ و نَظَر لَه و فكان لَه اَباً وَ مَن رحِمَ الضَّعيف و اعانهُ و كفَاهُ وَ مَن انفق علي والديه و ارفق بهما و بَرَّ هُما و لم يحزنْهُا»
«اگر مؤمني ۴ ويژگي در خود داشته باشد خداوند او را در بالاترين و شريف ترين جايگاه قرار خواهد داد. كسي كه يتيمي را پناه داده و بر او پدرانه نظر افكند، كسي كه ضعيفي را مورد ترحم قرار دهد و در حد كفايت به او كمك كند، كسي كه به والدين خود انفاق و با آنان مدارا كند، به ايشان نيكي كرده واز نگران ساختن آنها اجتناب نمايد.» « بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۵۶ »
امام صادق(ع) مي فرمايد:
- «هر كس نيكي به والدين نمايد هرگز در زندگي به فقر مبتلانخواهد شد.» « محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج،۷۴ باب ،۲ ح ۳۳ »
- «ثلاثُ دعوات لايَحجُبْنَ عَن الله تعالي: «دُعاءُ الوالِدِ لِوَلَدِهِ اِذا بِرَّه و دعوتُه عليهِ اِذا عَقَّ دُعاءُ المَظلوم عَلي ظالمه»
«خداوند دعاي ۳ كس را رد نخواهد كرد: دعاي پدر در حق فرزند در هنگام نيكي به او، دعاي پدر بر ضد فرزند(نفرين) هنگامي كه مورد عاق او واقع شود و دعاي مظلوم بر ظالم.»
« محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج،۷۴ باب ،۲ ح ۵۷ »
- «بِرُّوا آباءَكُم يَبرُّكُم أبناءكم.» «به پدرانتان نيكي كنيد تا فرزندانتان به شما نيكي كنند.» « بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۳۱ »
- «كسي كه دوست دارد خداي متعال سختي هاي مرگ را بر او آسان سازد، به خويشان و نزديكان و پدر و مادرش نيكوكار باشد و اگر چنين كند خداي متعال سختي هاي مرگ را بر او آسان مي كند»« « بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۳۲ »
- «ما يَمْنَع الرَّجل مِنكُم اَن يَبَّر والديه حَييَّن اَو مَيِّتَين، يُصَلّي عنها و يتصدَّقُ عَنهما و يَحِجّ عنَهما فيكون الذي صنَع لَهُما و له مِثلُ ذلِكَ فَيزدُهُ اللّهُ عزّوجلّ بِبِرّه و صلاتِهِ خيراً كثيراً»
چه چيز مانع شخص مي شود وقتي كه پدر و مادرش زنده يا مرده اند به آنها نيكي كند، به اين صورت كه به نيت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حج به جا بياورد و روزه بگيرد. زيرا اگر چنين كند ثواب آن به پدر و مادرش مي رسد و به خودش نيز همان مقدار ثواب داده مي شود. همچنين خداوند بر كارهاي نيك و نماز او خير زياد عطا مي كند»
- همچنين ابراهيم بن شعيب مي گويد: «به امام صادق(ع) عرض كردم: پدري فرتوت و ضعيف دارم كه به هنگام قضاي حاجت او را به دوش مي كشم. حضرت فرمود: تا هر گاه كه مي تواني از اين عمل مضايقه نكن و غذاي او را لقمه لقمه در دهانش بگذار، چه اين عمل در واپسين روز، سپر آتش خواهد بود.» « بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۸۷ »
- «هنگامي كه حضرت موسي مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردي را ديد كه در زير سايه عرش الهي در ناز و نعمت است عرض كرد: خدايا اين كيست كه عرش تو بر او سايه افكنده است خداوند متعال فرمود: او نسبت به پدر و مادرش نيكوكار بود.»
« بحارالانوار، ج،۷۴ باب،۲ ح ۳۰ »
- از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده است که پیامبر(ص) در جواب جوانی که شور جهاد در دل داشت ولی پدر و مادر ناتوانی داشت که خیلی با وی انس و علاقه داشتند، فرمود: «قسم به آن‌که مرا به حق مبعوث ساخته است اگر یک شب مادر با تو مانوس باشد از یک سال جهاد در راه خدا بهتر است».(مکارم شیرازی/ تفسیر نمونه/ج ۱۲/ ص ۹۶)
- اگر در آزردن پدر و مادر خداوند چیزی را کمتر از اف می‌دانست از آن نهی می‌کرد « تفسیر نمونه ج ۱۲ »
امام رضا (ع) می فرمایند :
- خدا امر فرموده به شكرگذاری از خودش و برای والدین، پس اگر كسی والدین را شكر نكند خدا را هم نمی‌كند. « محمّدی ری‌شهری، میزان الحكمه »
- «همانا خداوند متعال فرمان داده که سه چیز همراه سه چیز دیگر انجام گیرد، به نماز، همراه با زکات فرمان داده است، پس کسی که نماز بخواند و زکات نپردازد نمازش نیز پذیرفته نمی‌شود. به سپاس‌گزاری از خودش، همراه با سپاس از پدر و مادر فرمان داده است، پس کسی که از پدر و مادرش سپاس‌گزاری نکند، خدا را شکر نکرده است. به تقوای الهی فرمان داده و به صله رحم، پس کسی که صله رحم انجام ندهد تقوای الهی را هم به‌جا نیاورده است». (بحارالانوارج۹۳ ص ۱۲)
حکایات
شیخ مرتضی انصاری شوشتری مادرش را بر روی شانه می گذاشت و به حمام می برد تا زن ها او را بشویند و مجدد بر روی شانه می گذاشت و به منزل می آورد.
▫️مردم از او می پرسیدند: در منزل قاطر یا الاغی نداری که او را روی آن بگذاری؟
فرمود: دارم.
نمی دانید از وقتی مادرم را بر دوش گرفتم، زیر این بار به ظاهر سنگین چه گره هایی برایم باز شد.
وقتی مادر ایشان از دنیا رفت، به پهنای صورت گریه می کرد.
چون سن و سالی از مادرش گذشته بود از گریه ی سختِ او اشکال کردند.
در جواب فرمود:
گریه ام برای این است که از امروز به بعد، به چه شخصی خدمت کنم که خدا این همه گره هایم را باز کند؟
